Ο Στραβισμός και η αντιμετώπισή του
Εκτιμάται ότι 13 εκατομμύρια στον κόσμο πάσχουν από στραβισμό.
Σε φυσιολογικές συνθήκες οι 6 μύες που ελέγχουν την κίνησή των οφθαλμών, συνεργάζονται και στρέφουν αυτούς προς την ίδια κατεύθυνση. Όταν οι άξονες της οράσεως των δύο οφθαλμών δεν είναι παράλληλοι, παρουσιάζεται στραβισμός (Εικ.1). O βαθμός του στραβισμού ποικίλλει από ελάχιστες μοίρες, που πολλές φορές δεν γίνεται καν αντιληπτός από τους γονείς, μέχρι πολλές μοίρες.
Τι προκαλεί τον στραβισμό;
Στις περισσότερες περιπτώσεις πιθανολογείται ανωμαλία του νευρομυϊκού συστήματος στην κινητικότητα των οφθαλμών.
Αίτια :
- Κληρονομικότητα. Το ποσοστό ανέρχεται στο 30% όταν υπάρχει κι άλλο μέλος της οικογένειας με στραβισμό.
- Διαθλαστικά προβλήματα που δεν έχουν επιλυθεί
- Εγκεφαλική πάρεση
- Σύνδρομο Down ( σε ποσοστό 20-60%)
- Όγκοι εγκεφάλου
- Τραύματα
- Νόσος Graves
Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Στην ηλικία των 3 – 4 μηνών, το βρέφος μπορεί να εστιάσει σε μικρά αντικείμενα και οι οφθαλμοί είναι ευθυγραμμισμένοι. Ένα βρέφος 6 μηνών εστιάζει σε αντικείμενα που βρίσκονται σε διάφορες αποστάσεις.
Ο στραβισμός εκδηλώνεται σε βρέφη και μικρά παιδιά συνήθως στην ηλικία των 3 ετών. Όμως μπορεί να έχουμε εμφάνιση στραβισμού σε μεγαλύτερα παιδιά και σε ενήλικες, όπου απαιτείται άμεση εξέταση από τον Οφθαλμίατρο.
Ψευδοστραβισμός
Είναι η κατάσταση όπου ψευδώς δίνεται η εντύπωση ότι υπάρχει στραβισμός, ενώ οι οφθαλμοί είναι ευθυγραμμισμένοι προς την ίδια κατεύθυνση. Όταν αναπτύσσεται το βρέφος και κατά προέκταση το πρόσωπό του, το φαινόμενο αυτό εξαλείφεται.
Ποιες κατηγορίες στραβισμού έχουμε;
- Προσαρμοστική εσωτροπία
- Διαλείπουσα εξωτροπία
- Συγγενή εσωτροπία
Θεραπεία :
Ένας στραβισμός, εκτός από το αισθητικό πρόβλημα που παρουσιάζει, έχει σημαντικές συνέπειες στην εν γένει λειτουργία της όρασης.
- Διορθωτικά γυαλιά
- Εφαρμογή πρισμάτων
- Ασκήσεις ορθοπτικής
- Τεχνική επικάλυψης του ενός οφθαλμού, αν συνυπάρχει αμβλυωπία (Εικ.2)
- Χειρουργική αποκατάσταση
- Συνδυασμός των παραπάνω
- Στο ιατρείο γίνεται πλήρης μελέτη στραβισμού, (ορθοπτική μελέτη – σκιασκοπία – χρήση πρισμάτων) και καταγραφή του περιστατικού για την ορθή παρακολούθησή του.
- Κατά την επέμβαση του στραβισμού, γίνεται επανατοποθετήση των εξοφθάλμιων μυών. Η επέμβαση πραγματοποιείται στα παιδιά με γενική αναισθησία, ενώ στους ενηλίκους υπάρχει και η επιλογή της τοπικής αναισθησίας με αναισθητικές σταγόνες. Η διάρκεια είναι από 45΄ μέχρι 60΄, ανάλογα με την περίπτωση. Η νοσηλεία συνήθως είναι μιας ημέρας.
Και μετά την θεραπεία τι αναμένεται;
Ο ασθενής πραγματοποιεί επίσκεψη στο ιατρείο για εκτίμηση της ανταπόκρισης της θεραπείας. Αν ο στραβισμός διαγνωσθεί έγκαιρα και αντιμετωπιστεί ορθά, η όραση και η στερεοσκοπική αντίληψη θα διορθωθούν.
Συχνές Ερωτήσεις
Πώς μπορώ να καταλάβω αν το παιδί μου έχει στραβισμό;
Συνήθως, οι γονείς παρατηρούν ότι το ένα μάτι “φεύγει” προς τα μέσα ή έξω. Άλλα σημάδια είναι η κλίση του κεφαλιού, το κλείσιμο του ενός ματιού στο φως ή η δυσκολία στην εστίαση. Αν έχετε αμφιβολίες, είναι σημαντικό να γίνει οφθαλμολογική εξέταση, ακόμη και σε πολύ μικρή ηλικία.
Μπορεί ο στραβισμός να θεραπευτεί χωρίς χειρουργείο;
Ναι, σε αρκετές περιπτώσεις. Ανάλογα με το είδος και την αιτία του στραβισμού, εφαρμόζονται μη χειρουργικές λύσεις όπως διορθωτικά γυαλιά, πρίσματα, ορθοπτικές ασκήσεις ή θεραπεία της αμβλυωπίας (τεχνική επικάλυψης). Ο χειρουργικός δρόμος επιλέγεται όταν οι άλλες θεραπείες δεν επαρκούν.
Ποια είναι η διαδικασία και η ανάρρωση μετά από επέμβαση στραβισμού;
Η επέμβαση διαρκεί περίπου 45–60 λεπτά. Στα παιδιά γίνεται με γενική αναισθησία, ενώ στους ενήλικες μπορεί και με τοπική. Η επιστροφή στο σπίτι γίνεται την ίδια ημέρα και ο ασθενής χρειάζεται λίγες ημέρες ανάρρωσης. Η παρακολούθηση στο ιατρείο είναι σημαντική για την αξιολόγηση της ανταπόκρισης.
Τι είναι ο ψευδοστραβισμός και πώς διαφέρει από τον πραγματικό;
Ο ψευδοστραβισμός είναι η οπτική εντύπωση ότι το ένα μάτι αποκλίνει, ενώ στην πραγματικότητα οι οφθαλμοί είναι σωστά ευθυγραμμισμένοι. Είναι συχνός στα βρέφη λόγω της μορφολογίας του προσώπου τους (π.χ. πλατύς ρινικός κάλυκας). Καθώς το παιδί μεγαλώνει, το φαινόμενο συνήθως εξαφανίζεται χωρίς θεραπεία.
Μπορεί ο στραβισμός να επανεμφανιστεί μετά τη θεραπεία;
Σε ορισμένες περιπτώσεις, είναι πιθανή η υποτροπή, ειδικά όταν η θεραπεία δεν ακολουθείται πιστά ή υπάρχουν υποκείμενα διαθλαστικά προβλήματα. Η τακτική παρακολούθηση από τον οφθαλμίατρο βοηθά στον έγκαιρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση τυχόν υποτροπής.